Werken aan een samenleving zonder armoede.
De PvdA heeft zich sterk gemaakt voor mensen die in armoede (dreigen te) raken, juist ook de afgelopen periode in Coronatijd. Er zijn afspraken gemaakt met de woningcorporaties om beginnende huurachterstanden zo snel mogelijk te melden bij het Sociaal Wijkteam. Door Het vroegtijdig signaleren is het aantal huisuitzettingen flink gedaald. We zijn doorgegaan met het project ‘Get a Grip’, een schuldenaanpak voor jongeren tussen 18 en 27 jaar, waarin naast het afkopen van schulden goede begeleiding wordt geboden. Er is meer aandacht gekomen voor kinderen die in armoede moeten opgroeien en ook voor de groep werkenden armen. Er is maximaal ingezet om de bekendheid van minimaregelingen te vergroten. Zo is er een grote stap gezet met de lancering van de website Geldwijzer.zaanstad, de verspreiding van een flyer onder partners en professionals en de publiekscampagne Kom jij eruit?. Er komt een Zaanse Stadspas waarmee inwoners gemakkelijker gebruik kunnen maken van gemeentelijke financiële regelingen en van organisaties zoals sportverenigingen, culturele en educatieve instellingen. Die Stadspas is voor alle Zaankanters, maar in het bijzonder voor inwoners met een laag inkomen.
Nederland is een rijk land, maar de verschillen tussen arm en rijk worden wel steeds groter. Leven in armoede gaat vaak van generatie op generatie over. Voor de PvdA is dat onaanvaardbaar: schulden en armoede staan volwaardig meedoen in de samenleving in de weg en kinderen, die opgroeien in armoede, staan meteen op achterstand. Armoede tast je gevoel van vrijheid en bestaanszekerheid aan, terwijl juist die verworvenheden het fundament van onze samenleving zijn, waarin iedereen een gelijke kans heeft. Een samenleving met kansengelijkheid is nu nog ver weg.
Vroegtijdig signaleren
Preventie en het vroegtijdig signaleren zijn belangrijk in het voorkomen van armoede en schulden. Daar ligt de sleutelrol voor de gemeente. Onze dienstverlening houdt hier rekening mee. Van de huishoudens die in de problemen zit, is 70% niet zichtbaar. Door dicht bij onze inwoners te staan en te weten wat zij nodig hebben, kunnen we hier lokaal verandering in brengen. Met een goede lokale aanpak van het bestrijden van de effecten van armoede zorgen we er bovendien voor dat onze inwoners elkaar kunnen blijven ontmoeten, op het schoolplein, bij de sportvelden en op de markt. De tijd van wegkijken is echt voorbij.
Wat wij willen:
- We vinden het vroegtijdig signaleren van schulden in onze gemeente noodzakelijk zijn. Vanaf 1 januari 2021 is het vroegtijdig signaleren ook een wettelijke taak. Samen met zorgverzekeraars, corporaties en energiemaatschappijen intensiveren we de samenwerking zodat ze achterstanden bij de gemeente vroegtijdig kunnen melden en we op tijd kunnen ingrijpen. Voor vroegtijdig signaleren is het belangrijk dat de gemeente alle informatie over schulden en betalingsachterstanden benut.
- We kiezen bij de aanpak van schuldenproblematiek en vroegtijdig signaleren altijd voor persoonlijk contact met inwoners. Hiervoor is meer capaciteit nodig in de wijkteams.
- We vinden dat de wijkteams moeten samenwerken met maatschappelijke partners zoals Humanitas en Schuldhulpmaatje om inwoners met risico’s op schulden te bezoeken. De wijkteams moeten voldoende werknemers hebben om alle signalen over schulden te kunnen verwerken.
- We willen voorkomen dat schulden ontstaan doordat inwoners en ondernemers te lang wachten om hulp te zoeken. Schaamte en de hoop op betere tijden spelen hierbij vaak een rol. Bij de vroegtijdige signalering en in onze schuldhulpverlening hebben we daar aandacht voor.
Schuldhulpverlening
In 2020 waren er in Nederland 1,3 miljoen huishoudens met schulden. Hiervan heeft 40% problematische schulden. De verwachting is dat dit door de Coronacrisis zal stijgen. Met een onzeker inkomen, snel stijgende huren en duurdere boodschappen liggen betalingsproblemen en schulden op de loer. Het hebben van schulden en een leven in armoede heeft impact op je welzijn, op het vertrouwen in de toekomst, en het gevoel dat je er mag zijn en dat je ertoe doet. In een situatie waarin je je machteloos en hulpeloos voelt, maakt een benadering vanuit begrip in plaats van wantrouwen een wereld van verschil. De gemeente deelt daarom geen straf meer uit voor pech, maar biedt kansen en perspectief voor mensen. Daar worden we allemaal beter van, individueel en als samenleving. Dat betekent dat we hulpverlening willen die erop gericht is om de mensen te helpen en niet om hen ‘aan te pakken’. Goede schuldhulpverlening en een ruimhartig minima- en armoedebeleid moeten ervoor zorgen, dat mensen weer mee gaan doen.
Wat wij willen:
- Onze schuldhulpverlening en minimabeleid is gebaseerd op preventie en vroegtijdig signaleren. Onze hulpverlening is toegankelijk. We zetten alles op alles om te voorkomen dat schulden zo hoog worden, dat ze niet meer te overzien zijn.
- We vinden dat het hebben van schulden geen kwestie van ‘eigen schuld’ is. De oorzaken voor schulden kunnen heel divers zijn. Belangrijke levensgebeurtenissen, zoals een echtscheiding, het verlies van je partner, de overgang in een levensfase, minder inkomen door het verlies van je baan of een mager pensioen, spelen vaak een rol. Net als rekeningen die door een hoge zorgverzekering, hoge energielasten en hoge huren blijven liggen. We zijn alert op deze momenten, die meer risico op het ontstaan van schulden met zich meebrengen, en kunnen tijdig ingrijpen als het mis dreigt te gaan.
- Onze gemeente smeedt binnen en buiten het gemeentehuis coalities met de woningcorporatie, werkgevers, energiebedrijven en zorgverzekeringen.
- Voor ons staat het doel van inkomensondersteuning voorop. Dat doel is breder dan alleen geld voor de huur en boodschappen. Wanneer we met inkomensondersteuning kunnen voorkomen, dat kinderen uit huis moeten worden geplaatst, is dat goed. Sterker nog: op die manier voorkomen we veel menselijk leed en kunnen we als gemeente waarschijnlijk jeugdzorgkosten besparen.
- Bij grote schuldeisers, zoals het CJIB, de belastingdienst, zorgverzekeraars, energieleveranciers of woningcorporaties willen we erop aandringen het stapelen van boetes te voorkomen door tussentijds een aanmaning in eenvoudig Nederlands te sturen en/of vroegtijdig persoonlijk contact op te nemen en een betalingsregeling aan te bieden.
- Het goede voorbeeld te geven door schulden van drie jaar en ouder van inwoners met problematische schulden kwijt te schelden, mits zij schuldhulpverlening accepteren.
- Opkopen van schulden door regelingen te treffen met schuldeisers. De gemeente betaalt de overgebleven schuldbedragen. Inwoners hebben nog maar één schuldeiser, namelijk de gemeente. De terugbetalingsregeling is flexibel en renteloos. Daarnaast krijgen de inwoners trajectbegeleiding.
- De gemeentelijke sociale dienst zal vanuit haar bestand van bijstandsgerechtigden, zeker van langdurig bijstandsgerechtigden, in overleg met en instemming van de betrokken burgers de wijkteams informeren over armoede en schuldproblemen met het doel daar oplossingen voor te vinden. De wijkteams vervullen hier een actieve rol in en de gemeentelijke sociale dienst monitort de gang van zaken en het resultaat voor de betrokken burgers. Derden, zoals bijvoorbeeld ook ouders, moeten hun kinderen kunnen helpen waar nodig. En omgekeerd moeten kinderen ouders kunnen helpen die in een minima situatie verkeren. Dit binnen daartoe van de situatie afhankelijk te hanteren normen
Overheid als veroorzaker
Er hoeft maar iets te gebeuren of mensen vallen over het randje en komen in de greep van een systeem, dat niet hun belang, maar dat van de schuldeiser vooropstelt. Helaas komt dit bij de lokale overheid ook voor. We willen dat dit stopt. Mensen die in armoede en met schulden leven, verdienen vertrouwen en perspectief op een betere toekomst. Daarom willen we schulden oplossen voor ze tot veel sociale ellende en onnodig hoge kosten leiden.
Wat wij willen:
- De PvdA vindt dat onze gemeente als schuldeiser naast de mensen moet gaan staan en moet meekijken naar oplossingen die haalbaar zijn. Dat betekent dat de beslagvrije voet altijd wordt gerespecteerd en gehanteerd.
- We erkennen dat de (lokale) overheid mede veroorzaker kan zijn van torenhoge schulden door toeslagen terug te vorderen en het stapelen van boete op boete. . We wijzen dit af en willen het imago van de overheid verbeteren, het vertrouwen van de inwoners herstellen zodat we samen kunnen werken aan een samenleving waarin mensen weer centraal staan.
- Om overzicht te creëren, problemen eerder te signaleren en hulp te kunnen bieden pleit de PvdA landelijk voor één rijks-incassodienst. Deze dienst voert alle publieke incasso’s uit voor de belastingdienst, het UWV, het CAK, de waterschappen en gemeenten. We maken ons hier lokaal ook hard voor en we willen bovendien één betaalmoment voor uitkeringen, toeslagen en voorzieningen, zodat mensen op één dag voldoende binnen krijgen om de vaste lasten te kunnen betalen.
De overheid als oplosser van problemen
Wat wij willen:
- De PvdA pleit landelijk voor een verhoging van het minimumloon en het sociaal minimum. Dat is nodig om armoede en schulden zoveel mogelijk te voorkomen. Lokaal gaan we voor onze minimaregelingen uit van 130% van het sociaal minimum.
- We stellen de mens centraal. Hiervoor is het nodig dat we barrières doorbreken en handelen vanuit de vraag waar we mensen het meeste mee helpen.
- We willen een armoedeval voorkomen zodat mensen die vanuit een uitkering weer aan het werk gaan, er financieel niet op achteruitgaan. Om mensen te stimuleren weer aan het werk te gaan, moet er altijd een mogelijkheid zijn om terug te keren naar de vorige situatie om zodoende het financiële risico te beperken.
- We voeren een schuldenpauze in, zodat mensen in de problemen weer lucht krijgen en de stapels met rekeningen, aanmaningen en incassokosten niet nog verder zien groeien.
- We kiezen voor snellere schuldhulpverlening en verkorten de duur van de schuldhulptrajecten. Trage schuldeisers moeten gedwongen worden mee te werken binnen redelijke termijnen.
- We doen meer dan alleen de minimale ondersteuning. Waar nodig kopen we de schulden af en verstrekken we saneringskredieten.
- De macht van incassobureaus, deurwaarders en bewindvoerders willen we inperken. In onze gemeente gaan we kijken hoe we het doorverkopen van schulden kunnen verbieden.
- We willen bescherming dichter naar de gemeente halen. Daarom nemen we de regie, werken we alleen samen met lokale bewindvoerders, en worden er strenge eisen gesteld aan mensen die zich als bewindvoerder in onze gemeente willen vestigen. Doordat lokale bewindvoerders beter bereikbaar zijn, kunnen we samen sneller aan oplossingen werken. Bij problematische schulden moeten bewindvoerders bijdragen aan het oplossen van financiële problemen.
- We willen budget-ondersteuners inzetten om te voorkomen dat er altijd bewindvoerders moeten worden aangesteld.
- We maken afspraken met de rechtbank, zodat mensen op de juiste plek terechtkomen en niet automatisch worden doorverwezen naar bewind voering. Als mensen een licht regime aankunnen, moet je ze niet in een zwaar regime duwen.
- Het verdienmodel van kredietverstrekkers pakken we aan. We willen dat schulden sneller gesaneerd kunnen worden, meer mensen voor schuldhulpverlening en schuldsanering in aanmerking komen en dat schuldeisers gedwongen kunnen worden mee te werken aan een akkoord. We willen de duur van de schuldtrajecten verkorten en mensen het recht geven op een aflospauze.
- Jongeren met problematische schulden worden geholpen hun leven weer op de rit te krijgen. Daarvoor zetten we de ‘Get a grip’ aanpak voort en bereiden we deze uit. De gemeente neemt de schulden over van deze jongeren en begeleidt hen naar werk en/of scholing.
- Gemeenten mogen ervoor kiezen om bij meer mensen de gemeentelijke belastingen kwijt te schelden door de inkomens- en/of vermogensgrenzen te verhogen. We maken gebruik van deze mogelijkheid in de landelijke wetgeving.
- We beginnen al op jonge leeftijd met goede financiële educatie. Een schuld op jonge leeftijd kan de rest van je leven verpesten.
- We willen de omslag maken van schuld bemiddelen naar saneringskredieten. De tijd, die hiermee gemoeid is, maken we variabel. Voor iemand, die pech heeft gehad, is anderhalf jaar leven vanuit de beslagvrije voet wel genoeg, terwijl iemand, die hulp nodig heeft bij het leren budgetteren, het beste voor een langere periode een budgetcoach kan gebruiken. Ook hier passen we maatwerk toe.
Actieve en positieve benadering
Schulden zijn een bedreiging voor de bestaanszekerheid van mensen en vaak de oorzaak van langdurige ziekte en uitval door stress, geestelijke problemen en andere aan schuld gerelateerde problematiek. Als iemand diep in de schulden zit, kan je het wel hebben over een baan, maar op dat moment zijn een dak boven het hoofd houden en boodschappen kunnen doen belangrijker. Daarom pakken we de problemen integraal aan, nemen we eerst de meest urgente problemen weg en bieden we perspectief.
Wat wij willen:
- In onze gemeente is de dienstverlening stress-sensitief en houden we er rekening mee, dat leven in armoede en met schulden mensen kwetsbaar en onzeker maakt. We gebruiken begrijpelijke taal en benaderen mensen met, of met het risico op schulden actief.
- Als de armoede in economisch zware tijden, zoals met Corona, toeneemt, moet de gemeente extra inzet plegen om mensen, die risico lopen om hun inkomen te verliezen en/of in armoede te raken, vroegtijdig te bereiken. Daarom benaderen we mensen met een bijstandsuitkering al actief. Dit doen we nu ook met alle mensen, die eerder bij de gemeente een TOZO-aanvraag hebben gedaan. We vragen dan hoe het gaat en bieden als dat nodig is ondersteuning.
- We willen voorkomen dat veel mensen door de Coronacrisis in de schulden komen. Daarvoor moeten we in kaart brengen om wie het gaat: zzp’ers, ondernemers, mensen met jonge kinderen en mensen, die al jarenlang het inkomen uit verschillende banen moeten zien te vergaren.
- Fraude in de bijstand komt relatief weinig voor. De cijfers laten zien dat het om een kleine groep gaat. Toch is het beleid er onevenredig op gericht om vermeende fraude op te sporen. Goedwillende mensen zijn te vaak slachtoffer van een hardvochtige aanpak. De balans is zoek. Het uitgangspunt van ons gemeentelijk beleid moet vertrouwen zijn. Op het moment dat er sprake van een overtreding zou kunnen zijn neemt de gemeente contact op met de betrokken burger(s). De gemeente gaat na wat de achtergronden van de betreffende overtreding is c.q. zou kunnen zijn. In overleg met betrokkene(n) wordt gezocht naar een herstel, zodanig dat niet een (nieuwe) opbouw van schulden ontstaat. Als sprake is van substantiële harde fraude waar een (bijstand)uitkering duidelijk niet voor bedoeld is, dan wordt deze al dan niet juridisch aangepakt. De betrokkene wordt daarover geïnformeerd.
- We ondersteunen inwoners met een bijstandsuitkering om hun inkomen te vergroten.
- Wij blijven de toeslagenaffaire nauwlettend volgen zodat we recht doen aan het leed en verdriet. We blijven de slachtoffers van de toeslagenaffaire ondersteunen.
- We vinden dat mantelzorgers waardering verdienen. Om te kunnen mantelzorgen is het vaak noodzakelijk om minder te gaan werken. Daardoor zijn mantelzorgers veelal aangewezen op minimaregelingen. We ondersteunen mantelzorgers bij het inzicht krijgen in deze mogelijkheden.
Stadspas
Wat wij willen:
- Onze gemeente heeft een Stadspas voor iedereen met een inkomen tot 120 % toegroeiend naar 130% van het sociaal minimum.
- We stellen de stadspas/regiopas gratis ter beschikking aan mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum.
- We kiezen voor de 130% norm om ook mensen die werken, maar moeilijk rond kunnen komen, te ondersteunen. Naar schatting leeft 12% van inwoners die werken in armoede.
- Met de langdurigheidstoeslag helpen we mensen die ten minste drie jaar op het sociaal minimum zitten. Deze individuele inkomenstoeslag is minimaal € 400,- voor alleenstaanden en € 500,- voor mensen in een meerpersoonshuishouden.
- Het openbaar vervoer is in onze gemeente gratis voor minima
- Meedoen aan sport en cultuur is ook voor volwassenen belangrijk. Er komt daarom een volwaardige meedoen regeling voor volwassenen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Daarmee wordt de contributie voor sport en cultuur betaald.
- Besparen op de energierekening kan inwoners geld opleveren. We blijven energie- en klimaatcoaches inzetten die inwoners helpen te besparen. We bestrijden daarmee energiearmoede
Alle kinderen doen mee
Het is onacceptabel, dat één op de negen kinderen in Nederland in armoede leeft en opgroeit. Veel van deze kinderen groeien op in een eenoudergezin. Ouders, die langdurig te weinig inkomen en te veel schulden hebben, lijden onder stress, voelen zich psychisch steeds minder goed en worden onzeker over hun rol als opvoeder. Armoede is van grote invloed op de opvoeding en op hoe ouders het ouderschap ervaren. Kinderen die opgroeien in armoede hebben van meet af aan een slechtere start in het leven. Voor de PvdA is dat onaanvaardbaar en vinden we dat ieder kind mee moet kunnen doen en dat ieder kind een eerlijke kans verdient. Sinds 2017 zijn er daarom ook de Klijnsma-gelden beschikbaar die specifiek bedoeld zijn voor activiteiten voor kinderen die in armoede opgroeien. Ook in onze gemeente balanceren veel mensen op het randje van bestaanszekerheid. In Zaanstad groeit 13% van de kinderen op in een minimumsituatie en 61% van de mensen bevinden zich langer dan 3 jaar in een minimumsituatie.
Wat wij willen:
- Kinderen die in armoede opgroeien krijgen een gratis lidmaatschap van de sportvereniging, de bibliotheek en culturele instellingen als de muziek- en toneelschool. Daarvoor kan gebruik worden gemaakt van de Ook hulpmiddelen zoals sportkleding en muziekinstrumenten vallen onder deze regeling.
- Kinderen moeten mee kunnen doen op school. Een schoolreisje, laptop of fiets, het is allemaal noodzakelijk. Zaanstad blijft samenwerken met Stichting Leergeld en de Jeugdeducatiefonds om gezinnen te ondersteunen.
- Voor kinderen, die in armoede opgroeien en extra hulp nodig hebben, regelen we huiswerkbegeleiding.
- In kwetsbare wijken zetten we de verlengde schooldag voort om de kansengelijkheid te vergroten.
- We werken samen met onder meer Stichting Jarige Job, het Armoedefonds, het Jeugdfonds Sport & Cultuur en de Kinderen van de voedselbank om de effecten van opgroeien in armoede in onze gemeente te bestrijden