Voorzitter, dank voor het woord.
Het zijn financieel onzekere tijden voor Zaanstad. Door de hoge inflatie, stijgende rente en bouwkosten en bezuinigingen van de Rijksoverheid zijn er grote uitdagingen voor onze stad.
De centrale vraag in onzekere tijden is dan ook: welke keuzes maken wij. Het is voor de PvdA belangrijk dat we, ondanks dat het financiële onzekere tijden zijn, onze koers vasthouden en blijven investeren op de plekken waar dit het hardst nodig is. We moeten lef tonen en keuzes durven maken voor de toekomst van Zaanstad. Dit is cruciaal voor het bestrijden van de drie grote crises in deze tijd: kansenongelijkheid, woningcrisis en klimaatcrisis.
We zijn blij dat dit college minima financieel extra ondersteund met het inflatiefonds. Om schuldenproblematiek te voorkomen, wordt er ingezet op preventie en nazorg.We gaan ook maatschappelijke organisaties in Zaanstad compenseren voor de inflatie.
Om klimaatverandering tegen te gaan blijven we inzetten op verduurzaming van energie, vergroening en zorgen we voor een duurzaam huis en betaalbare energierekening. Dit juichen wij uiteraard toe, maar voor de PvdA is het belangrijk dat de verduurzaming betaalbaar blijft voor iedereen en ook voor de groep die minder financieel daadkrachtig is. Mensen die in tochtige huizen wonen, die geen zonnepanelen op het dak hebben of die geen Tesla voor de deur hebben, zij mogen niet aan het kortste eind trekken. Daarom zijn we blij met de inzet van klimaatcoaches, fixbrigades, dat het plan van aanpak energie-armoede wordt uitgevoerd en een overeenkomst met de woningbouwcorporaties is vastgesteld om met name de minder daadkrachtige huurders te helpen hun energie duurzaam op te wekken.
Dit neemt niet weg dat Zaanstad kampt met een aantal grote uitdagingen die wat betreft PvdA met voorrang aandacht verdienen. Ik noem er drie.
1) Toegang en betaalbaarheid van jeugdzorg en ondersteuning.
De vraag naar zorg en ondersteuning groeit, we hebben te maken met personeelstekorten in de zorg en daar bovenop geeft het Rijk, die alle taken naar de gemeenten heeft overgeheveld, ons steeds minder geld om dit naar behoren uit te voeren. En dat lezen we ook dit keer terug in de voorjaarsnota.
In Zaanstad worden we geconfronteerd met financiële tekorten die oplopen tot bijna 10 miljoen euro met als gevolg dat de zorg voor kwetsbare Zaankanters onder druk komt te staan.
Het college maakt bij deze voorjaarsnota geen keuzes of plannen om de zorg in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden. Het wordt daarom tijd om in de zorg een andere weg in te slaan. Want op deze manier is het niet langer houdbaar. We moeten daarom nadenken over prioritering van zorg of hulp, inzetten op innovatie en vernieuwing binnen het sociale domein en we moeten met elkaar ook het gesprek voeren over het normaliseren in de zorg. In het najaar komt de PvdA zelf ook met een voorstel inclusief een expertsessie. Dit om de zorg nog beter en gerichter in te kunnen zetten voor Zaankanters en in de buurten die dit het hardst nodig hebben.
2) Betaalbare woningen
Veel mensen in Zaanstad hebben moeite om een woning te vinden. Het grote woningtekort in de stad maakt dat het college de woningbouwproductie op peil wil houden. Daar zijn we blij mee, als PvdA zijn we van mening dat andere maatregelen ook noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat woningen ook terecht komen bij de doelgroep waarvoor het doen en niet bij de investeerders, denk bijvoorbeeld aan zelfbewoningsplicht en opkoopbescherming. We hebben een initiatiefvoorstel ingediend om de woningmarkt in Zaanstad toegankelijker te maken en te houden voor de mensen die echt een woning nodig hebben om te wonen en niet als verdienmodel.
3) Bestaanszekerheid
In de begroting lezen we niets over een banenplan dat wel in het coalitieakkoord staat. De definitieve uitwerking zien we graag zeer snel tegemoet en daarnaast lezen we ook niks over Werkom, ons participatiebedrijf. Juist in financieel onzekere tijden is het van belang om ook te werken aan een toekomstbestendige participatiebedrijf en de komende tijd in te zetten dat Zaanstad en andere partners in de stad in gesprek gaan over hoe we met elkaar effectiever kunnen zijn om mensen zekerheid te bieden juist in tijden waarbij ondernemers kampen met personeelstekort net als de gemeente. Het zal u allen niet verbazen dat wij vinden dat we nu echt werk moeten maken van basisbanen. Een basisbaan moet een structureel onderdeel worden van een banenplan of arbeidsmarktbeleid en meegenomen worden in het koersbesluit van Werkom. Een basisbaan geeft mensen weer zelfvertrouwen en energie. Bovendien gaan ze er in inkomen op vooruit. Wij zijn er van overtuigd dat de basisbaan een goede manier is om mensen die anders niet aan het werk komen bestaanszekerheid en betekenisvol werk te bieden in de praktijk, dat blijkt ook uit verschillende onderzoeken en evaluaties.
Voorzitter, tot slot.
Sinds 2015 worden gemeenten geconfronteerd met een korting op het gemeentefonds, die oploopt tot € 975 miljoen in 2025.
Het blijft vreemd en onverantwoord dat Den Haag dit doorzet, terwijl de gemeenten steeds meer taken moeten uitvoeren met steeds minder geld. De landelijke overheid duwt niet alle gemeenten het ravijn in maar ook de inwoners. Dit kan en mogen we niet laten gebeuren en daarom moeten we een offensief starten richting Den Haag. Juist om te laten zien dat we naast onze inwoners staan en hen waard vinden om de juiste dienstverlening, zorg en ondersteuning te kunnen bieden.
Zoals ik aan het begin van mijn bijdrage al had aangegeven. In onzekere tijden moeten we koers houden en blijven investeren voor de toekomst van onze stad. Zodat we kunnen blijven werken aan gelijke kansen, aan het tegengaan van klimaatverandering en blijven zorgen voor betaalbare woningen.
Zo blijven we inzetten op een stad voor alle Zaankanters.
Eylem Koseoglu
PvdA Zaanstad
